Gebelik Sırasında İlaç Kullanımı Ne Demektir?

Anlaşıldığı üzere basit bir cevap ile hamilelik sırasında ilaç kullanımıdır. Ancak olay ve alınan kararın riskleri o kadar basit değildir.
Talidomid faciasında dünya çapında toplamda 10 binden fazla bebeğin anomalili olarak doğmasından sonra bu konuda kafalar oldukça karışmış ve risk algısı yükselmiştir. Hatta öyle ki, kullanılan ilaçların bebeğe zarar vereceği korkusu nedeniyle çok sayıda gebelik gereksiz yere sonlandırılmıştır. Hala daha, ne yazık ki, sonlandırılmaya devam etmektedir.

Oysa gebelikte kullanılan her ilaç bebeğe zarar verecek diye bir kaide yoktur. İlaca maruz kalan gebenin ilgili tıp literatürü eşliğinde değerlendirilmesi olası riskleri var olup olmadığı, varsa ne kadarlık bir riskin olduğunun belirlenmesi gerekir.

İlaca Maruz Kalan Gebe Ne Yapabilir?

Bu gün için yapılan araştırmalar ilaçların çoğunun ciddi riskler içermediğini bildirmektedir. Ancak bazı ilaçların belirli bazı riskleri içerdiği de bilinmektedir. Bu durumda gebe ne yapmalı? Kuruluşumuza kullandığı ilaçların riskleri konusunda başvuru yapan gebelere bu ilaçlarla ilgili “Kanıta Dayalı Bireysel Risk değerlendirme Raporu” hazırlıyoruz.

Bu rapor söz konusu ilaçların bebeğe etkilerine yönelik bilimsel yayınların bir derlemesidir. Raporun gebeye olan faydalarını şöyle özetleyebiliriz:

  1. Öncelikle annenin bazal risk ve teratojenite ile ilgili bilgisi artmaktadır. Bu sayede anne adayının bu konudaki risk algısı daha gerçekçi bir hale gelmektedir. Bu riskler, literatür değerlendirilmesi sonrası anne adayına göreceli ve absolut (mutlak) risk penceresinden mümkün olduğunca niceliksel (yüzde, oran vb.) ve niteliksel (yapısal, nörogelişimsel vb.) olarak sözel ve gerektiği yerde şekillerle desteklenerek anlatılmaktadır.
  2. Anne adayının maruz kaldığı ilaçlarla ilgili genel bilgisi artmaktadır.
  3. Kronik hastalığı olan ve gebelik planlayan bir kadının, kullandığı ilaçların gebelikten önce doğumsal anomaliler yönünden daha düşük risk içeren eşdeğerlerine kanıta dayalı şekilde değiştirilmesi mümkün olmaktadır. Örneğin depresyonu olan ve antidepresan tedavisi mutlaka alması gereken bir anne adayı için en güvenilir antidepresan, ya da psikotik bozukluğu olan emzirme dönemindeki bir annede kullanılabilecek en güvenilir antipsikotik ilaç belirlenebilmektedir.
  4. Kronik hastalığı olan gebelerde hastalığa bağlı risklerin ilaca bağlı risklerden ayrılması sağlanmaktadır.
  5. Yazılı bir rapor gebenin sonrasında eşi ya da akrabalarıyla birlikte değerlendirebileceği bir kaynak olmaktadır.
  6. Anne adayının karar verme sürecinde daha aktif ve daha bilgili şekilde katılabilmesini sağlamaktadır.

Zorunluluktan ya da hamileliğinin farkında olmaması nedeniyle ilaca maruz kalan anne adayları eğer böyle bir risk değerlendirmesine ihtiyaç duyarlarsa işlem basamaklarını inceledikten sonra, bizimle iletişim sayfamızdan temas kurabilirler.

Sağlıklı günler.

Uzm. Dr. Ömer Demir