Zika Virüs ve Gebelik*
Zika virüsü hakkında neler biliyoruz?
Zika virüsü Flavivirus ailesinden bir RNA virüsüdür. Aedes türü sivrisineklerin (Ae. Aegypti ve Ae. Albopictus) ısırığı ile yayılır. Bu sivrisinekler gece ve gündüz aktiftir.
Zika hamile bir kadından fetüse geçebilir. Hamilelik dönemindeki enfeksiyon bazı doğum kusurlarına neden olabilir.
Zika virüs için aşı veya ilaç yoktur.
Amerika kıtasında yerel sivrisinekler yoluyla da Zika virüsü bulaşması bildirilmiştir.
Belirti ve Bulgular
Zika virüs enfekte ettiği kişilerin %20-25 belirti oluşturmaktadır. Bu belirtiler genel nezle-grip belirtileri ile benzerdir. Ateş, eklem ağrısı, gözlerde kızarma (konjonktivit) ve döküntüler sık görülen belirtilerdir.
Bulaş süresi net değildir.
Zika ve mikrosefali
Mikrosefali, aynı cinsiyet ve yaştaki bebeklere kıyasla bebeğin başının beklenenden küçük olduğu bir doğum kusurudur. Mikrosefali olan bebekler genellikle düzgün gelişmeme ihtimali olan normalde daha küçük beyinlere sahiptir.
Gebelik sırasındaki Zika virüsü enfeksiyonu bebekte mikrosefalinin bir nedenidir. Hamilelik sırasında bebeğin beyni büyüdüğü için kafası da büyür. Mikrosefali, bir bebeğin beyninin gebelik sırasında düzgün gelişmediği veya doğumdan sonra büyümesi durduğu için oluşabilir.
Konjenital Zika Sendromu
Doğumsal Zika Sendromu, gebelik sırasında Zika virüsü ile enfekte olmuş fetüs ve bebeklerde bazı özel doğumsal anomalilerin bir arada bulunmasıdır.
Konjenital Zika sendromu aşağıdaki beş özellik ile tanımlanmıştır:
- Kafatasının kısmen çöktüğü şiddetli mikrosefali
- Belirli bir beyin hasarı patterni ile beyin dokusunun azalması
- Gözün arka tarafında hasar
- Sınırlı hareket alanı olan eklemler, club foot gibi deformiteler
- Doğumdan hemen sonra vücut hareketini kısıtlayan çok fazla kas tonusu
Konjenital Zika enfeksiyonu ile doğan bebeklerin tümü bu problemlerin hepsine sahip olmayabilir. Bu gün için etkilene anne adaylarının yüzde kaçının bebeğinde doğumsal anomali (konjenital malformasyon) görüldüğü konusunda net bir sayı tespit edilememiştir. Doğuştan Zika virüsü enfeksiyonu olan, doğumda mikrosefali olmayan bazı bebeklerde daha sonra başın büyümesi yavaşlayabilir ve postnatal mikrosefali gelişebilir. Bilim insanları, hamilelik sırasındaki Zika virüsü enfeksiyonunun neden olabileceği potansiyel sağlık sorunlarının anneleri ve çocuklarını nasıl etkilediğini daha iyi anlamak için araştırmaya devam etmekteler.
Gelecekteki Gebelikler
Mevcut kanıtlara dayanarak, hamile olmayan bir kadında Zika virüsü enfeksiyonunun, virüsün kanından temizledikten sonra gelecekteki gebeliklerde doğum kusurları için bir risk oluşturmayacağını düşünülüyor. Benzer enfeksiyonlar hakkında bilinenlere göre, bir kişiye Zika virüsü bulaşması durumunda, gelecekteki bir Zika enfeksiyonundan korunması muhtemel.
Gebeler Zika virüsten nasıl korunmalı?
Daha fazlasını bilinene kadar, CDC hamile kadınlar için özel tedbirler önermektedir.
- Zika’lı bölgelere seyahat edilmemeli.
- Seyahat etmeniz gerekiyorsa, öncelikle doktorunuzla veya diğer sağlık uzmanlarıyla görüşün ve seyahati planlamaya yönelik adımlar atın.
- Doktorunuzla konuşun ve Güneydoğu Asya için CDC’nin özel seyahat durumu olarak değerlendirdiği ülkelerdeki gereksiz seyahatlerin ertelenmesini düşünün.
- Partneriniz Zika’lı bir bölgeye seyahat ediyorsa, cinsel ilişki esnasında Zika virüsünün bulaşmasından kendinizi korumalısınız.
- Sivrisineklerin ısırmasından gebenin kendisini koruması esastır. Bununla birlikte çevreye bulaştırmamak için partnerin de kendisini sivrisineklerden koruması gereklidir.
Ülkemizde güncel bilgiler aşağıdaki adreslerden takip edilebilir.
T.C. Sağlık Bakanlığı Seyahat Sağlığı Sitesi: Zika Virüs
T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı: Zika Virüs Hastalığı Bilgilendirme ve Vaka Yönetim Rehberi
Sağlıklı ve mutlu günler dilerim.
Uzm. Dr. Ömer DEMİR
* Bu bilgiler USA Centers for Disease Control and Prevention’un ilgili sayfalarından çevrilerek derlenmiştir. Daha fazla bilgi için https://www.cdc.gov/zika/index.html adresini ziyaret edebilirsiniz.