İlaçların Süte Geçişi ve Emzirme Döneminde İlaç Kullanımı Konusunda Bazı Temel Bilgiler

İlaç kullanımı günümüzde insan hayatının ayrılmaz bir parçasıdır. Her ne kadar “asla ilaç kullanmam” diyen bir azınlık varsa da, o grubun ihmal edilebilir bir sayıda olduğunu düşünmekteyim. Yine de bazı durumlar için ilaç kullanımı bir tercih değil bir zorunluluktur. Anne çocuğu için ilaç kullanmamayı tercih etse de, kendi sağlığını koruyup annelik görevine devam etmek için ilaç kullanması da gerekebilir. Emzirme döneminde ilaç kullanımı da toplum sağlığında önemli olan, ancak bir şekilde gündemde pek yer bulamayan bir konudur. Çözüm genellikle bebeğin emzirilmemesi şeklinde olmaktadır. Ne yazık ki bu çok yanlış bir düşüncedir. Çünkü burada iyi bir yarar/zarar oranı değerlendirilmesi yapılmadan karar verilmiştir.
Şimdi bu değerlendirmenin yapıldığı kriterlere bakacak olursak şu 4 temel madde ile karşılaşırız. Aslında bu maddeler ilacın anne sütüne geçiş düzeyini belirleyen faktörlerdir.

1- Annenin emzirme dönemi
2- İlacın fizikokimyasal özellikleri
3- Anneye özel söz konusu ilaç ile ilgili bilgiler (kullanma durumu ve dozu gibi)
4- Süt yapısının genel bilgisi

Ancak ilacın süte geçiş düzeyi ile ilgili bir makale varsa o zaman değerlendirmenin şekli değişmekte ve bir miktar daha hassasiyet kazanmaktadır. Süte geçen miktarı biliyorsak o zaman “Göreceli Bebek Dozu” hesaplaması yapıyoruz. Bu bebeğin mazur kaldığı ilaç dozunu hesaplamakta kullandığımız bir yöntemdir. Bunun sonucuna göre süte geçmiş olan ilacın bebeği ne kadar bir doza maruz bıraktığı yorumlanmaktadır.
Sonuç olarak pek çok ilaç süte ve dolayısıyla bebeğe geçebilmektedir. Ancak burada GebeTox olarak yaptığımız değerlendirmede süte geçen miktarın çocukta bir etki oluşturup oluşturmayacağını oluşturursa nasıl bir etki oluşturabileceğini raporlamaktayız. Hatta bazı durumlarda yeni ilaç, ilave  ilaç, mevcut ilacın dozunun ayarlanması ya da ilacın kesilmesi gibi önerilerde de bulunmaktayız. Nadir durumlarda da emzirmeyi sonlandırmakta karşımıza bir seçenek olarak çıkmaktadır.

Uzm. Dr. Ömer DEMİR