Zor bir soru. Epilepsi tedavisi için ilaç kullanımı bazı riskler içerse de kullanılmaması da pek masum değil. Epilepsi nöbeti geçiren bir anne adayının karnındaki bebeğin maruz kaldığı riskler oldukça fazladır. Özellikle nöbet sırasında annenin bozulan solunum fonksiyonu bebeğin oksijensiz kalmasına ve zarar görmesine neden olabilmektedir.

Bu nedenle hamile olduğunu öğrenen bir kadının kullandığı ilaçları kesinlikle birden kesmemesi gerekir. Gereken durumlarda doz azaltılarak kesilmesi daha faydalıdır. Çok yeni olarak (7 Kasım 2016) Cochrane Database of Systematic Reviews de yayınlanan bir rehber niteliğindeki bir derlemede özellikle gebelik ve epilepsi (sara hastalığı) birlikteliğinde tek ilaç kullanımına olan riskler değerlendirilmiştir (yazının kaynağı).

324 sayfadan oluşan derlemede tüm ilaçların doğumsal anomali riskleri değerlendirilmiştir. Karbamazepin, valproik asit, fenobarbital gibi etken maddelere sahip ilaçların kullanımında risk artışı görüldüğü bildirilmiştir. Lamotrijin için risk artışı gözlenmediği bildirilmiştir. Bununla birlikte gababapentin, levetirasetam, okskarbazepin, primidon ve zonisamid kullanımının doğumsal anomali görülme riskini arttırmadığı ancak bunlarla ilişkili yeterli veri olmadığı belirtilmiştir.

Fenobarbital kullanımı kalp anomalileri ile, valproik asit kullanımı, sinir sistemi gelişimi, kalp, ağız-yüz-kafa, iskelet, el-kol anomalileri ile ilişkilendirilmiştir. Bunun dışında valproik asit kullanımı ile doğumsal anomali görülmesinin özellikle doz ile ilişkili olduğu vurgulanmıştır. Diğer ilaçlara bağlı anomalilerin doz ile ilişkisinin net olmadığı ifade edilmiştir.

Genel bakış açısını özetleyecek olursak:

  1. Epilepsi (sara) hastalığı olan kadınların tedavi planlarının hamilelik öncesinde yapılması,
  2. Gebeliklerin büyük çoğunluğunun plansızdır. Bu nedenle hamile olduğunu sürpriz bir şekilde öğrenen bir epilepsi hastasının ilacını birden kesmemesi tedavi planının doktorunun gözetiminde doz azaltarak ve/veya güvenli ilacın dozunu arttırarak yapılması,
  3. Anne adayının tedavisiz kalmasının da bebek açısından riskler oluşturduğu,
  4. Epilepsi tedavi ilacının kullanılması ile ortaya çıkan risklerin her hastada gerçekleşmeyeceği,
  5. Bazı durumlarda doz ayarlamasının ilacın cinsi kadar önemli olduğu
  6. İlaç kullanan gebenin kürtaj yaptırmak zorunda olmadığı

Gözden kaçırılmaması gereken önemli noktalardır.

Sağlıklı günler dilerim.

Uzm. Dr. Ömer DEMİR

Gebelik sırasında epilepsi tedavisi için ilaç kullanımı güvenli mi?

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir